Sivil Alan, 19 Temmuz 2023 tarihinde çeşitli alanlarda faaliyet gösteren (10) Sivil Toplum Örgütü (STÖ) ile (4) aktivist/araştırmacının katılımıyla bir çevre ağı toplantısı düzenlemiştir. Toplantı, çevre sorunları alanında potansiyel işbirliklerini teşvik etmeyi ve kapasite geliştirme ihtiyaçlarını ele almayı amaçlamıştır. Toplantıda yerel organlarla işbirliğinde karşılaşılan zorluklar ele alınmış, çevre sorunları konusunda AB’nin daha geniş kapsamlı destek sunmasına duyulan ihtiyacın yanı sıra veri paylaşımı ve bilgi alışverişinin önemi vurgulanmıştır. Ayrıca, işbirliğinin geliştirilmesine ve çevresel zorlukların etkili bir şekilde ele alınmasına yönelik fırsatlar ve öneriler paylaşılmıştır.
Yerel Organlarla İşbirliğinde Karşılaşılan Zorluklar
Toplantı sırasında tartışılan önemli konulardan biri de bazı yerel organların STÖ’lerle işbirliği yapma konusundaki isteksizliği olmuştur. Bu isteksizlik, ihtiyaçların ele alınmamasına ve STÖ’lerin karar alma süreçlerinden dışlanmasına yol açmakta, çevreyle ilgili girişimlerde ilerleme kaydedilmesine engel olmaktadır. Katılımcılar, yerel organların STÖ’lerle bir araya gelme taleplerini yanıtsız bırakmalarına ve önemli kararlar almadan önce STÖ’leri istişarelere dahil etmemelerine ilişkin endişelerini dile getirmiştir.
Çevre Sorunlarına Yönelik AB Desteğinin Genişletilmesi
AB, öncelikli olarak atık yönetimi konusunda teknik destek sağlamaya odaklanmaktadır. Ancak doğanın korunması alanında dikkat edilmesi gereken ve kritik durumda olan başka alanlar da bulunmaktadır. Katılımcılar, AB’nin taş ocakları, hava ve deniz kirliliği ve hem Kıbrıs’ı hem de vatandaşlarını tehdit eden yangın riskleri gibi endişe yaratan alanları ele alma konusunda yerel organlara baskı yapma ve kaynak tahsis etme konularında daha önemli bir rol oynaması gerektiğini vurgulamışlardır. Ayrıca, yerel organların çoğu zaman veri sağlamaması ve paydaşlarla veri paylaşmaması nedeniyle veri toplama konusu bir zorluk olmaya devam etmekte ve bu zorluk da araştırmacıların, STÖ’lerin ve vatandaşların etkili izleme ve savunuculuk çabalarını engellemektedir.
Toplantıda, belirlenen zorlukların ele alınmasına ve daha fazla işbirliğinin teşvik edilmesine yönelik çeşitli fırsat ve öneriler ortaya konmuştur:
Mevcut Messenger grubuna daha fazla araştırmacının ve STÖ’nün dahil edilmesi; Katılımcılar, bilgi paylaşımını artırmak ve araştırmacılar ile STÖ’ler arasında verimli fikir alışverişlerinin yapılmasına olanak sağlamak amacıyla mevcut mesajlaşma platformuna davet edilmişlerdir.
Akranlar Arası Atölye Çalışmaları
Toplantıda, STÖ’ler arasındaki bilgi aktarımını ve kapasite geliştirmeyi kolaylaştırmak amacıyla akranlar arasında yapılabilecek dört atölye çalışması belirlenmiştir.
- Yasal Eylemler ve Şikayetler konusunda Atölye Çalışması: Yeşil Barış Hareketi (Green Action Group) tarafından yönetilecek bu atölye çalışması, Aarhus Sözleşmesi’nin küresel gündemini ve yerel yasal çerçeveyi anlamaya odaklanarak çevresel zararlara karşı yasal eylemleri ve şikayetleri inceleyecektir.
- Kirliliğin İzlenmesi Bilgilendirme Oturumu: Enalia Physis Çevre Araştırma Merkezi ve araştırmacı Ime Akanyeti, kirliliğin izlenmesi konusunda bir bilgilendirme oturumu düzenleyerek katılımcılara temel veri yorumlama becerileri ve kirlilikle ilgili şikayette bulunma prosedürleri hakkında bilgi vereceklerdir.
- Yangın Önleme ve Yangına Müdahale konusunda Atölye Çalışması: Kıbrıs Çevre İnisiyatifi (Cyprus Environmental Initiative), yaz aylarında yangın önleme ve yangına müdahale konusunda bilgilendirici bir oturum düzenleyecek ve katılımcıları kendi toplumlarında yayabilecekleri gerekli bilgilerle güçlendirecektir.
- Sürdürülebilir Turizm konusunda Atölye Çalışması: Kıbrıs Sürdürülebilir Turizm İnisiyatifi (Cyprus Sustainable Tourism Initiative), sürdürülebilir turizm uygulamaları ve Turizm Bakanı ile işbirliği içinde devam eden savunuculuk çalışmaları hakkında görüşlerini paylaşacaktır.
‘Çevre Koruma dairesi’ ile yapılan verimli Takip Toplantısı
İlk toplantının ardından 26 Temmuz 2023 tarihinde EUPSO tarafından başarılı bir takip toplantısı düzenlenmiştir. Atık yönetimi konusunda çalışan STÖ temsilcileri Burak Çelik tarafından temsil edilen ‘çevre koruma dairesi (ÇKD)’ ile bir toplantı gerçekleştirmişlerdir. Bu toplantı sırasında, STÖ’ler ile ‘ÇKD’ arasında sürdürülebilir bir diyalog kurma konusunda olumlu bir potansiyel olduğu teyit edilmiştir.
‘ÇKD’, alınmış olan oldukça önemli bir politik kararı güçlendirmek amacıyla plastik kullanımının yasaklanmasına ilişkin kampanyaların düzenlenmesi konusunda STÖ’lerin desteğini talep etmiştir. Plastik kullanımının yasaklanması kararının geri çekilmesine ilişkin baskıları göz önünde bulundurarak, STÖ’lerden kamuoyunda farkındalık yaratma ve yasağın uygulanması sürecine destek toplama amacıyla yoğun bir kampanya yürütmeleri çağrısında bulunulmuştur. Sivil Alan, STÖ’lerin kampanya çalışmalarını güçlendirmek amacıyla atölye çalışmaları, eğitim veya koçluk gibi kapasite geliştirme etkinlikleri düzenlemeyi önermiştir. STÖ’ler bu etkinliklere katılmaya ve plastik kullanımının yasaklanması konusunda farkındalığın artırılması ilişkin iletişim kapasitelerini geliştirmeye istekli olduklarını ifade etmişlerdir.
Son yapılan çevre ağı toplantısı, STÖ’ler ile aktivistler/araştırmacıların çevresel zorlukları tartışmalarına ve işbirliği fırsatlarını keşfetmelerine olanak tanıyan bir platform işlevi görmüştür. Katılımcılar, yerel organlarla işbirliğinde karşılaşılan zorlukları ele alarak ve AB’nin daha geniş kapsamlı desteği için savunuculuk yaparak Kıbrıs’taki çevre girişimlerini güçlendirmeyi amaçlamışlardır. Akranlar arası atölye çalışmalarının düzenlenmesi ve bilgi paylaşım platformlarının oluşturulması gibi alanlarda belirlenen fırsatlar, daha güçlü bir çevre savunuculuğu ağının oluşturulmasına katkıda bulunacaktır.
Sivil Alan, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve toplam bütçesi 3,499,550 Euro olan bir projedir. Projenin amacı, Kıbrıs Türk toplumunda demokratik değişimleri ve güven yaratıcı önlemleri destekleyen daha güçlü bir sivil toplumun oluşturulmasına katkıda bulunmaktır.
