Sivil Alan, Sivil Toplum İnisiyatifi Derneği (SITI), İnsan Hakları Platformu ve Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi ile işbirliği içerisinde 27, 28 ve 29 Haziran tarihlerinde sivil toplum için elverişli ortamı iyileştirmeye yönelik adımları tartışmak üzere çeşitli ortak etkinlikler düzenledi.
Etkinliklerde, sivil toplum örgütleri ile yerel organların örgütlenme özgürlüğü ve sivil toplum örgütlerinin karar alma süreçlerine katılımlarına yönelik mekanizmaların geliştirilmesi konularında yaşadıkları zorluklar ve ihtiyaçları konusunda istişarelerde bulunuldu.
SITI, etkinliklerin öncesinde STÖ’lerin karşı karşıya olduğu mevcut zorlukları anlamak amacıyla hazırlamış olduğu anketi geniş bir STÖ grubuna elektronik ortamda dağıttı. Ankete katılan elli üç örgüt, Sivil Alan’ın hâlihazırda üzerinde çalışmakta olduğu ve aralarında dernekler hakkındaki yasal metnin uygulanmasına yönelik kılavuz taslağı ve karar alma süreçlerine etkin katılım için taslak standartların yer aldığı bazı araçların geliştirilmesine olan ihtiyacı belirtti.
STÖ’lerle gerçekleştirilen istişare çalıştayı:
SITI, 27 Haziran’da gerçekleşen çalıştayda anketin temel bulgularını sundu (anket bulguları için buraya tıklayın) ve taslak sivil toplum stratejisini tanıttı. Strateji, aktif, bağımsız ve sürdürülebilir STÖ’lerin gelişimi için elverişli koşullar yaratmayı ve STÖ’ler ile yerel organlar arasında küresel ve yerel düzeylerde ortaklıkların kurulmasını teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Avrupa Kâr Amacı Gütmeyen Hukuk Merkezi’nden uzman Luben Panov, Sivil Alan uzman ekibi tarafından geliştirilen karar alma süreçlerine sivil katılım için bir model standart sundu. Standartlar, Avrupa Konseyi İlkelerinde belirtilen dört tür katılımı kapsamaktadır: bilgi, istişare, diyalog ve aktif katılım. Çalıştay, sunulan üç belge hakkında geri bildirimlerin ve önerilerin sunulmasına olanak sağladı.
Ortak çalışma grubu:
Pandemiden bu yana bir araya gelme fırsatı bulamayan ortak çalışma grubu, 28 Haziran 2022 tarihinde bir toplantı gerçekleştirdi. Ortak çalışma grubu, reform çalışmalarını desteklemek ve Kıbrıs’ın kuzey kesiminde sivil topluma yönelik elverişli ortamın uygulanmasını iyileştirmek amacıyla 2016 yılında kuruldu. Grup üyeleri arasında EVKAF, içişleri ve maliyeden sorumlu yerel organlar, istatistik ofisi, Sivil Alan, Avrupa Koordinasyon Merkezi, SITI ve İnsan Hakları Platformu yer almaktadır. Ortak çalışma grubu toplantısında anket sonuçları ve STÖ’ler ile yerel organların karşılaştığı zorluklar tartışıldı. Katılımcılar, dernekler hakkındaki yasal metnin uygulanmasını kolaylaştıracak bir Kılavuza ihtiyaç olduğunu teyit ettiler. Uzman Luben Panov, karar verme sürecine katılım için uluslararası standartları sunmanın yanı sıra STÖ’lerin ve yerel organların yerel standartları geliştirerek yakın gelecekte test etmelerine dair fikrini sundu. İnsan Hakları Platformu’nun çalışmaların sürdürülebilirliğini ve yerel sahiplenmeyi sağlamak amacıyla sonraki ortak çalışma grubu toplantılarını düzenleme sorumluluğunu üstlendiği bilgisi çalışma grubu üyelerine aktarıldı. Katılımcılar, derneklerle ilgili Kılavuza ilişkin yasal metin taslağını görüşmek üzere önümüzdeki Eylül ayında bir araya gelme konusunda anlaştılar.
‘Kaymakamlarla’ yapılan çalıştayı:
Avrupa Birliği Koordinasyon Merkezi, Sivil Alan, SITI ve İnsan Hakları Platformu, 29 Haziran 2022’de ortak bir çalıştay düzenleyerek ‘kaymakamlara’ ve ‘görevli memurlara’ derneklere ilişkin yasal metnin uygulanmasına yönelik Kılavuz geliştirme fikrini sundular. Çalıştayın başında, SITI, Mart 2022’de gerçekleştirilen ankette STÖ’lerin karşılaştığı sorunları ortaya koyan bulguları paylaştı. Uzman Luben Panov, yaptığı sunumda örgütlenme özgürlüğüne ilişkin uluslararası standartları sundu, mevzuatın uygulanmasına atıfta bulunarak AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi ile Venedik Komisyonu’nun ortak kılavuz ilkelerine değindi. Ayrıca, derneklerin yasal oluşumu ve faaliyetleri lehine karineye de vurgu yaptı. Uzman Panov, ayrıca yetkililerin gerekliliklerin çok ağır olmamasını sağlamaları gerektiğini ve prosedürlere ilişkin bilgilerin kolay anlaşılır olmasını sağlamaları gerektiğini vurguladı. Uzman Emete İmge, Kılavuzun yapısını ve burada yer alması gereken kilit konuları sundu. Paylaşılan sorunlardan bazıları, STÖ’lerin sunması gereken çeşitli belgelerin şablonlarının olmaması, tescil sürecinin uzun sürmesi ve STÖ’lerin idareye sunmaları gereken belgeler konusunda rehberliğin olmamasıydı.
Tescil memurları, karşılaştıkları bazı sorunları paylaşarak sahip oldukları personel sayısının sınırlı olduğunu, tescil belgelerini iç işlerinden sorumlu yerel organa göndermeleri gerektiğini ve oradan da, tescil süresinde gecikme riskine neden olan, ‘savcılığa’ gönderildiğini belirttiler. Kılavuza dahil edilmesi önemli olabilecek bazı bilgiler arasında, tescil memurlarının belgeleri hangi durumlarda iç işlerinden sorumlu yerel organa veya ‘savcılığa’ göndermeleri gerektiği bilgisi ile birlikte hangi durumlarda kendilerinin karar verebilecekleridir. Ayrıca genel kurulların nasıl düzenlenebileceğine ve genel kurul tutanaklarının nasıl tutulacağına dair bilgilerin eklenmesi önerisi de paylaşıldı.
Bu konularda bir Kılavuz geliştirmenin gerekli olduğu konusunda genel bir anlaşmaya varıldı ve tescil memurları süreci desteklemeye hazır olduklarını beyan ettiler.
