Mentorluk, danışmanlık, eğitmenlik veya koçluktan farklıdır.

Danışmanlık, ihtiyaç duyulan bir konuda, örgütün ihtiyaç duyduğu bir bilginin ve/veya deneyimin bir uzman tarafından örgüte aktarılması/sağlanması;

Koçluk, belirli bir konuda örgüt içinde ihtiyaç duyulan bir becerinin geliştirilmesi;

Eğitmenlik, gündemini ve içeriğini bir uzmanın/eğitmenin örgütün ihtiyacına göre belirlediği şekilde bir bilginin/becerinin/kanaat değişiminin aktarılması/öğrenilmesinin sağlanması;

Mentorluk ise, gündemini ve içeriğini örgütün belirlediği belirli bir konuda, örgütün kapasitesinin güçlenmesi için öğrenmenin öğrenilmesidir.

Mentorluk, öğrenmeyi öğrenme yaklaşımıyla, Kıbrıs sivil toplumunun kapasitesinin sürdürülebilir şekilde güçlenmesi, örgütlerin ve aktivistlerin deneyim paylaşımına fırsat vermesi açısından Sivil Alan tarafından, Kıbrıs’a özel bir programa dönüştürülmüştür. Mentorluk programı, böylece, bir yandan öz güçlenmeye destek olurken, bir yandan da hali hazırda örgütlerin ve aktivistlerin farkında olmayarak kendi aralarında kurdukları dayanışma ağlarının sistematikleşmesi, genişlemesi ve süreğen hale gelmesine de katkıda bulunacaktır.

Sivil Alan Mentorluk Programı, hiyerarşik olmayan, ayrım yapmadan her sivil toplum örgütünün/girişiminin erişebildiği, esnek, öğreten-öğrenen ilişkisine değil, eşitlerin birbirinden öğrendiği bir süreç olarak tasarlanmıştır. Mentorluk alan örgüt/girişim belirlenen alanda neyi, nasıl, ne zaman ve kimlerle kapasitesini güçlendireceğini öğrenirken, mentor da, ilgili alanda mentorluk becerilerini geliştirir, deneyimini güçlendirmiş ve başka örgütlerden edindiği deneyimi paylaşmış olur.

Sivil Alan Mentorluk Programı 6’şar aylık dönemler halinde uygulanmaktadır. Her destek dönemi 4’er örgüt veya girişim mentor desteğinden faydalanacaklardır. Toplamda 20 örgütün/girişimin destekleneceği 5 döngü olması planlanmaktadır. Döngülerin kimisi belirli bir tematik kapasite alanında açık çağrı şeklinde uygulanırken, diğerlerinde mentorluk desteği talebe bağlı olarak sağlanacaktır. Destek döngüleri veya açık çağrılarda yapılan konu bazlı kısıtlardan bağımsız olarak, örgüt veya girişimler Sivil Alan’a her zaman doğrudan mentorluk desteği talebinde bulunabilirler. Sivil Alan Mentorluk Programı’ndan mentorluk desteği almak isteyen, aşağıdaki uygunluk kriterlerini karşılayan örgüt veya girişimler gerek Sivil Alan web sitesindeki Mentorluk Talep Formunu doldurarak, gerekse doğrudan Sivil Alan’a başvurarak talepte bulunabilirler.

Her 6-aylık destek döneminde seçilen örgüt ve girişimlerle önce bir açılış toplantısı düzenlenerek Program detaylı olarak tanıtılır ve örgütlerin örgütsel kapasite güçlendirme konuları belirlenir ve önceliklendirilir. Örgütün/girişimin belirlenmiş olan stratejik kapasite alanında destek vermek üzere, mentor havuzundan bir kişiyle girişim/örgüt eşleştirilir. Eşleştirme yapılırken mentorluk desteği alacak örgütün/girişimin hem tematik çalışma alanında hem de ihtiyaç duyduğu kapasite alanında deneyimli bir mentorla eşleştirilmesine özen gösterilir.

Mentorluk Programı tümüyle gönüllülüğe dayalıdır; mentorlar bu kapsamda verecekleri destek için herhangi bir ücret almazlar ve örgütler/girişimler de gönüllü olarak, kendi istekleriyle mentorluk desteği alırlar.

Birbiriyle eşleştirilmiş örgüt/girişim ve mentor, kendi belirledikleri usul, şekil ve sürelerde görüşme ve çalışmalar yaparlar. Mentorluk desteği en fazla 6 ay ile sınırlıdır ve aylık ortalama 8-10 saatlik bir mentorluk süresi içerir. Bu süreninin ne şekilde, hangi günlerde, nerede, ne zaman, kimleri dahil ederek yapılacağını mentor ile örgüt/girişim birlikte belirlerler.

Mentorluk süreci güven esasına dayalıdır ve birlikte verilmiş aksi bir karar olmadığı taktirde, mentorlar kendileriyle paylaşılan bilgilerin gizli tutulmasına dikkat ederler.

Sivil Alan, periyodik olarak hem mentorlar ile hem de mentorluk desteği alan örgüt/girişimlerle görüşme veya toplantılar yaparak sürece ilişkin değerlendirmelerini alır ve gerekli bulunduğu taktirde iyileştirmeler yapılması için önerilerde bulunur. Destek alan örgüt/girişim ile mentor arasında bir sorun çıkması halinde, Sivil Alan, çözüm bulunmasına destek olmak için gerekli adımları atar. 

Mentorluk süreci, gerek Sivil Alan veya başka STÖ’ler tarafından sunulan eğitimler, atölyelerle, gerekse mentor havuzunda bulunan diğer mentorların katılımıyla desteklenir.

Aşağıdaki kriterlere uyan kayıtlı veya kayıt olmadan çalışan tüm sivil toplum örgütleri mentorluk desteğinden yararlanabilir:

• Toplum yararı güden, kayıtlı (dernek, vakıf, kar-amacı-gütmeyen şirket) veya kayıt yaptırmadan çalışan yurttaş girişimi olmak;
• En az 5 aktif üyeye sahip olmak;
• En az 2 kişinin, mentorluk sürecine sürekli olarak katılmasını taahhüt etmek;
• Mentorluk süreci içinde Kıbrıs’ta bulunulacak olması;
• Örgütün veya girişimin karar mekanizmasının ve/veya tüm ekibinin belirlenen alanda kapasitenin güçlendirilmesine ilişkin motivasyona, zamana ve kapasiteye sahip olması.

Aşağıdaki kriterlere uyan sivil toplum aktivistleri mentorluk desteği sunabilir:

• Bir sivil toplum örgütü veya yurttaş girişiminde en az 5 sene aktivist, gönüllü, yönetici, çalışan, vb. rollerde görev almış olması;
• Mentorluk desteği sağlamak için ayda 8-10 saatini gönüllü olarak ayırabilecek olması;
• Yaklaşımıyla ve tecrübesiyle sivil toplumun güçlenmesini destekleyebilecek niteliklere sahip olması;
• Sivil Alan tarafından düzenlenen temel mentorluk eğitimine ve onu takip eden canlandırma eğitimlerinden en az 2 tanesine katılmış olması.

Mentorluk desteği aşağıdaki kapasite güçlendirme konularında verilir. Burada kapsanmayan ama kapasitenizi güçlendirmek istediğiniz bir konu varsa lütfen bize iletiniz.

• Ağ Kurma / Ortaklıklar
• Diyalog, Çatışma Yönetimi
• Etkinlik Organizasyonu
• Fon Geliştirme
• Gönüllülerle Çalışma
• İzleme ve Değerlendirme
• Mali Yönetim
• Örgüt dışı İletişim
• Örgüt içi Bilgi Yönetimi
• Örgüt içi İletişim ve Örgüt Yönetimi
• Proje Geliştirme-Yazma ve Yönetimi
• Risk Analizi ve Planlaması
• Savunuculuk
• Sosyal Medya Yönetimi
• Stratejik Planlama

Sivil Alan, 2019 yılında bir mentörlük programı başlatmış ve 30 STÖ temsilcisini mentör olmaları için eğitmiştir. Bunlardan beşi Kıbrıslı Rum STÖ’lerden, beşi toplumlar arası STÖ’lerden ve geri kalan 20’si Kıbrıslı Türk STÖ’lerinden oluşmuştur. Çeşitli kapasite güçlendirme konularında pratik bir kaynak olarak katılımcılarla bir araç kutusu paylaşılmıştır.

Mevcut 30 mentör için biri İngilizce diğeri Türkçe olmak üzere, iki mentörlük eğitimi düzenlenecektir. Eğitimde bir önceki eğitimde verilen bilgilerin tazelenmesinin yanı sıra yeni beceri ve yöntemler de geliştirilecektir. Sonrasında, mentörlük programı STÖ’lere fayda sağlayacak şekilde uygulanacaktır.